Category: వైద్య లక్షణాలు

• ఉద్యమంగా దేశీ విత్తన సంరక్షణ
• 3 ఎకరాల్లో 250 పంటలు సాగు చేస్తున్న రాజు

ఆయనో ప్రకృతి సేద్య ప్రేమికుడు… విత్తన సంరక్షకుడు. భవిష్యత్‌ తరాలకు ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం లభించాలంటే దేశీ విత్తనాలతోనే సాధ్యం అని నమ్మారు. అందుకోసం అరుదైన దేశీ విత్తనాలను పరిరక్షిస్తున్నారు 3 ఎకరాల్లో 250 రకాల పంటలు పండిస్తూ ప్రకృతి సేద్యం లాభదాయకం అని నిరూపిస్తున్నారు రంగారెడ్డి జిల్లా షాబాద్‌ మండలం నాగరకుంటకు చెందిన గణపతి శివప్రసాదరాజు.

రంగారెడ్డి జిల్లా షాబాద్‌ మండలం నాగరకుంటలో మూడెకరాల విస్తీర్ణంలో వున్న వ్యవసాయ క్షేత్రం 250 రకాల అరుదైన పంటలకు నిలయం. అడవిలో మొక్కలు పెరిగిన విధంగా అన్ని పంటల్నీ కలిపి, ప్రకృతి సేద్యం చేయడం ఈ క్షేత్రం ప్రత్యేకత. ఈ ప్రకృతి వ్యవసాయ క్షేత్రంలో 40 రకాల చిక్కుడు, నల్లమిర్చి, ఎర్ర మిర్చి, 3 రకాల గుమ్మడి, 12 రకాల టమాట, 8 రకాల సొరకాయలు… ఇలా 250 రకాల పంటలు సాగుచేస్తున్నాడు శివప్రసాద రాజు.

పశ్చిమగోదావరి జిల్లా భీమవరంకు చెందిన ప్రసాదరాజు డిగ్రీ వరకు చదివారు. వ్యాపారాలు చేసి చేతులు కాల్చుకున్నారు. ఆయన దృష్టి వ్యవసాయం మీదకు మళ్లింది. 5 ఎకరాల పొలం కౌలుకు తీసుకుని గోరుచిక్కుడు, వరి సాగు చేసి అనుభవం లేక ఆర్థికంగా చాలా నష్టపోయారు. విత్తనాల నుంచి ఎరువుల దాకా దిగుబడి ఖర్చులు పెరిగిపోవడమే రైతులు నష్టపోవ డానికి కారణం అని గ్రహించారు. సాగుకు ప్రాణమైన విత్తనాలను మనమే తయారు చేసుకుని, ప్రకృతి పద్ధతుల్లో సాగు చేస్తే లాభాలు తప్పకవస్తాయని భావించారు.

2012లో నాగరకుంటలో 3.2 ఎకరాల్లో విలక్షణ సాగుకు శ్రీకారం చుట్టారు. దేశీ విత్తనాల సంరక్షణను ఉద్యమంగా చేపట్టారు. 250 రకాల పంటలను అడవిలో అన్ని రకాల చెట్లు ఎలా కలసి పెరుగుతాయో, అంతే సహజంగా… అన్ని పంటలను కలిపి సాగు ప్రారంభించారు. సీజన్‌కు అనుగుణంగా పంటలను మారుస్తున్నారు.

చీడపీడల నివారణకు కేవలం జీవామృతాన్ని పిచికారీ చేస్తున్నారు. పురుగుల ఉధృతి ఎక్కువగా వుంటే అగ్ని అస్త్రాన్ని ప్రయోగిస్తున్నారు. పంట పూత, కాయ దశలో చేపల ద్రవాన్ని బెల్లంతో కలిపి పంటలకు అందిస్తున్నారు. ప్రకృతి సిద్ధంగా ఈ రైతు పండిస్తున్న ఉత్పత్తులకు మార్కెట్‌లో మంచి ధర పలుకుతున్నది. నేను ఒక్కడినే మంచి పంటలు పండించడం కాదు.. రైతులంతా దేశీ విత్తనాలతోనే సాగు చేయాలనే లక్ష్యంతో విత్తన సంరక్షణ చేపట్టారు రాజు. ప్రకృతి ప్రేమికుడు హరినాథ్‌రెడ్డి ప్రేరణతో దేశీయ విత్తనాల ప్రాధాన్యత తెలుసుకున్నారు.

దేశమంతా పర్యటించి అరుదైన విత్తనాలు సేకరించారు. ఇప్పటివరకు 420 రకాల వరి విత్తనాలను, 250 రకాలకు పైగా కూరగాయల విత్తనాలను సేకరించారు. వాటితో విత్తనోత్పత్తి ప్రారంభించారు. మేలురకం విత్తనాలను తక్కువధరకు సాటి రైతులకు అందిస్తున్నారు. దేశీవిత్తనాన్ని పరిరక్షించే జాతీయ స్థాయి సంస్థ బీజ్‌ స్వరాజ్‌ మంచ్‌లో ఈ రైతుకు స్థానం లభించింది. జీఎం విత్తనాలకు వ్యతిరేకంగా పనిచేసే 55 సంస్థలున్న ఈ మంచ్‌లో రాజుకు స్థానం దక్కడం విశేషం.

అత్యంత ఘాటైన మిరప భూత్‌ జిలోకియను మేఘాలయ నుంచి తెచ్చి సాగు చేస్తున్నాను. ఏడు నెలల పాటు కాసే కాశీ టమాటాను చంఢీఘర్‌ నుంచి తెచ్చాను. ఇండియన్‌ వయాగ్రాగా పిలిచే నవార రకం వరి, కేన్సర్‌ను దూరం చేసే నల్లబియ్యాన్ని సాగు చేస్తున్నాను. వాటి విత్తనాలను పరిరక్షిస్తున్నాను. లక్షల సంఖ్యలో వుండే దేశీ విత్తనాలు ఇప్పుడు వేలకు పడిపోయాయి. వాటిని కాపాడుకుంటేనే మన వ్యవసాయం బతుకుతుంది. ఆ పంటలు ఆహారంగా తీసుకుంటేనే ప్రజలు ఆరోగ్యంగా వుంటారు.

• వరికి అగ్గితెగులు ముప్పు

తెలంగాణలో ఏటా యాసంగిలో 6.14 లక్షల హెక్టార్ల విస్తీర్ణంలో వరి సాగవుతుంది. ఇప్పటి కే కొందరు రైతులు నాట్లు పూర్తి చేశారు. మరి కొన్నిచోట్ల నారుమళ్లు సిద్ధమవుతున్నాయి. చలి తీవ్రంగా వున్న ప్రస్తుత తరుణంలో నారుమళ్లకు అగ్గితెగులు సోకే ప్రమాదం వుందంటున్నారు నిపుణులు. వరి సాగుకు ఏ వండగాలు ఉత్తమం? నారును ఎలా పెంచాలి? వరిలో అధిక దిగుబడులు సాధించేందుకు ఎలాంటి సస్యరక్షణ చర్యలు పాటించాలనే అంశాలపై సమగ్ర కథనం.

రాష్ట్రవ్యాప్తంగా వరినార్లు సిద్ధమవుతున్నాయి. కొన్ని చోట్ల నాట్లు కూడా పూర్తయ్యాయి. ఈ తరుణంలో రైతులు తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తల గురించి హైదరాబాద్‌ రాజేంద్రనగర్‌లోని జాతీయ వరి పరిశోధన కేంద్రం ప్రధాన శాస్త్రవేత్త ఆర్‌. జగదీశ్వర్‌ చేస్తున్న సూచనలివి.

డిసెంబర్‌ రెండవ పక్షంలో చలి తీవ్రత పెరిగినందువల్ల, రాత్రివేళలో మంచుపడి పంటకు అగ్గి తెగులు సోకే అవకాశం ఉంది.

దీనికితోడు ఇంకా నారుమడి దశలో ఉన్న మొక్కలు సరిగ్గా ఎదగక నాట్లు ఆలస్యమయ్యే అవకాశం ఉంది. వీటిని దృష్టిలో ఉంచుకొని రైతులు నారుమడిలో, ప్రధాన పొలంలో ఈ చర్యలు తప్పకుండా పాటించాలి. చలివలన నారు ఎదుగుదల లోపించడం, నార్లు ఎర్రబడడం సర్వసాధారణం, కాబట్టి నార్లను కాపాడటానికి సన్నటి పాలిథిన్‌ పట్టాను కర్రలతో లేదా ఊచలతో అమర్చాలి. రాత్రివేళలో కప్పి ఉంచి మరునాడు ఉదయాన్నే తీసివేసినట్లయితే వేడి వలన నారు త్వరగా పెరిగి, 3-4 వారాలలో ఆకులు తొడుగుతుంది.

రాత్రివేళలో నారుమడిలో సమృద్ధిగా నీరు ఉంచి మరుసటి రోజు ఉదయం ఆ నీటిని తీసివేసి ఉదయం 10-11 గంటల మధ్య నీటిని పెట్టినట్లయితే నారు ఎదుగుదల బాగుంటుంది. నారుమడిలో జింక్‌ లోప లక్షణాలు కనిపించిన వెంటనే జింక్‌ సల్ఫేట్‌ 2.0 గ్రాములు, లీటరు నీటికి కలిపి అవసరం మేరకు 1-2 సార్లు ఐదు రోజుల వ్యవధిలో పిచికారీ చేయాలి. విత్తిన 15 రోజులకు పైపాటుగా వేసే యూరియాతో (2.5 కిలోలు) పాటు కార్బండాజిమ్‌ 25 శాతం + మాంకోజెబ్‌ 50 శాతం కలిగిన మిశ్రమ శిలీంధ్ర నాశకాన్ని 6.25 గ్రాములు పట్టించి నారుమడిలో వేయాలి.

అగ్గి తెగులు నివారణకు గాను ట్రైసైక్లజోల్‌ 0.6 గ్రా. లీటరు నీటికి కలిపి పిచికారీ చేయాలి. రబీ పంట కాలంలో కాండం తొలుచు పురుగు ఉధృతి ఎక్కువగా ఉంటుంది. కాబట్టి 15 రోజులకు 2 గుంటల నారుమడికి 800 గ్రా. కార్బోఫ్యూరాన్‌ 3జి గుళికలు వేసుకోవాలి. చలికి నారు ఎదగక ఆలస్యమైతే నాటువేసే వారం రోజుల ముందు మరొకసారి నారుమడిలో కార్బోఫ్యూరాన్‌ 3జి గుళికలు వేసుకోవాలి.

దాదాపు అన్ని రకాలలోనూ రబీలో ఆశించే కాండం తొలిచే పురుగు వల్ల ప్రతి రైతు ఎకరాకు 3-5 బస్తాల దిగుబడి నష్టపోయే అవకాశం ఉంది. ఖరీఫ్‌ పంట కాలంలో కూడా అనుకూల వాతావరణ పరిస్థితుల వల్ల కాండం తొలిచే పురుగు ఆశించి తెల్ల కంకుల వల్ల రైతాంగం చాలా నష్టపోయారు. కాబట్టి రబీలో నారుమడి దశ నుంచే అప్రమత్తంగా ఉండాలి. ముదురు ఎండుగడ్డి లేదా పసుపు రంగులో ఉండే రెక్కల పురుగులు లేత నారుకొనల మీద గోధుమరంగు ముద్దల వలె గుడ్లు పెడతాయి. ప్రధాన పొలంలో పిలక దశలో ఆశిస్తే మొవ్వు చనిపోవడం, అంకురం నుంచి చిరుపొట్ట దశలో ఆశిస్తే ఈనిన తర్వాత తెల్లకంకులు రావటం గమనిస్తూ ఉంటాం.

ఎకరాకు సరిపడే నారుమడిలో ఒక లింగాకర్షక బుట్ట (2-3 గుంటలకు ఒక బుట్ట) అమర్చి కాండం తొలిచే పురుగు ఉధృతి గమనించాలి. అలాగే ప్రధాన పొలంలో ఎకరాకు 3 లింగాకర్షక బుట్టలు అమర్చి వారానికి బుట్టకు 25 మగ రెక్కల పురుగులు పడిన వెంటనే పిలక దశలో సస్యరక్షణ చేపట్టాలి. ఈ దశలో ఎసిఫేట్‌ 75 ఎస్‌పి 1.5 గ్రాములు (300 గ్రాములు/ఎకరాకు) లేదా కార్టాప్‌ హైడ్రోక్లోరైడ్‌ 50 ఎస్‌పి 2 గ్రా. (400 గ్రా./ఎకరాకు) లేదా క్లోరాంట్రానిలిప్రోల్‌ 0.4 శాతం గుళికలు 4 కిలోలు/ఎకరాకు లేదా కార్టాప్‌ హైడ్రోక్లోరైడ్‌ 4జి గుళికలు ఎకరాకు 8 కిలోలు వాడుకోవాలి.

అంకురం నుండి చిరుపొట్ట దశలో తప్పనిసరిగా కార్టాప్‌ హైడ్రోక్లోరైడ్‌ 50 ఎస్‌.పి 2 గ్రా. లేదా క్లోరాంట్రానిలిప్రోల్‌ 0.3 మిల్లీలీటర్లు /లీటరు నీటికి చొప్పున ఎకరానికి 200 లీటర్ల మందు ద్రావణం తయారుచేసుకుని పిచికారీ చేయాలి. అగ్గి తెగులు నివారణకు గాను ట్రైసైక్లజోల్‌ 0.6 గ్రా. లేదా ఇసోప్రోథయోలెస్‌ 1.5 మి.లీ. లీటరు నీటికి కలిపి 7-10 రోజుల వ్యవధితో వాతావరణ పరిస్థితులను బేరీజు వేసుకుని రెండుసార్లు పిచికారీ చేయాలి.

• సేంద్రియ సేద్యం…సాటి రైతులకు ఆదర్శం

మారం కరుణాకర్‌రెడ్డి తనుకున్న 17 ఎకరాల్లో కూరగాయలు, వివిధ రకాల పండ్ల తోటలను సాగు చేస్తున్నారు. ఆకుకూరలతో కలిపి 52 రకాల కూరగాయ పంటలు, 50 రకాల పండ్ల తోటలు, మూడు రకాల మొక్కజొన్న, సంవత్సరానికి రెండు పంటలు వచ్చే దేశవాళీ కంది, మిర్చి, పలు రకాల పూలను సాగు చేస్తున్నారు. మూడెకరాల్లో యాపిల్‌బేర్‌, రెండెకరాల్లో థాయ్‌ జామ, మూడెకరాల్లో సీతాఫలం, రెండెకరాల్లో దానిమ్మ పండిస్తున్నారు. ఈ తోటల్లో అంగుళం స్థలం కూడా వృథాగా ఉంచకుండా… ఎక్కువ శాతం అంతర పంటలు పండిస్తున్నారు.

కందిలో అంతర పంటగా బేబీ కార్న్‌, దోస, థాయ్‌జామలో అంతరపంటగా మినుము సాగు చేస్తున్నారు. ఆధునిక పద్ధతిలో సేం ద్రియ వ్యవసాయం చేసి లాభాలను గడిస్తూ ఎంతోమందికి ఆదర్శంగా నిలుస్తున్నారు కరుణాకర్‌రెడ్డి. దేశీ పంటలతో పాటు విదేశీ పంటలు పండించడం ఆయన ప్రత్యేకత. యాపిల్‌బేర్‌, థాయ్‌ జామ, కివీ ఫ్రూట్‌, థాయ్‌మ్యాంగో, స్టార్‌ ఫ్రూట్‌, ఫ్యాషన్‌ ఫ్రూట్‌, ఖర్జూర, డ్రాగన్‌ లాంటి విదేశీ పంటలను పండిస్తూ మార్కెట్‌కి పంపుతున్నారు. ఈ పంటలన్నిటికీ అవసరమైన ఎరువుల కోసం తన వ్యవసాయ క్షేత్రంలోనే సొంతంగా సేంద్రియ ఎరువుల తయారీ కేంద్రాన్ని ఏర్పాటు చేసుకున్నారు.

మన రైతు.. మన ఉత్పత్తి… మన ఆహారం.. రసాయనం వద్దు… ప్రకృతి సేద్యమే ముద్దు అంటూ విన్నూత్నరీతిలో కూరగాయలు, పండ్లు సాగుచేస్తున్న కరుణాకర్‌రెడ్డి.. ‘సేంద్రియ ఎరువులతో పండించిన పంటలతోనే ఆరోగ్యం.. ఆ పంటలనే నేరుగా మీ ఇంటికి చేరుస్తాం’ అంటున్నారాయన. సేంద్రియ పద్ధతిలో సాగు మెళకువలు చెప్తూ అన్నదాత స్వావలంబన దిశగా సూచనలిచ్చేందుకు పనిచేస్తున్న ‘ఎస్టా’ ఎన్జీవో అనే సంస్థలో ఆయన సభ్యుడిగా ఉన్నారు. ఆ సంస్థ రసాయనాలు లేకుండా, సేంద్రియ ఎరువులనే వాడేలా ఆరు సంవత్సరాల ప్రణాళికతో ముందడుగు వేస్తున్నది.

ఆరు సంవత్సరాల అనంతరం రైతులు పూర్తి స్థాయిలో సేంద్రియ ఎరువులను వాడేందుకు వీలుగా అవగాహన కల్పిస్తున్నామంటున్నారు కరణాకర్‌రెడ్డి. సేంద్రియ సేద్యం చే పట్టే రైతులకు ఎస్టా కొన్ని సహజ ఎరువులు, పురుగు మందులు తయారు చేసుకునేలా శిక్షణ ఇస్తుంది. వినియోగదారుల అవసరాల మేరకు సొసైటీలోని రైతులు పంటలు ఉత్పత్తి చేయటం, ఎలాంటి రసాయనాలు లేని, కలుషితం కాని ప్రకృతి సహజపద్ధతిలో రైతులు పండించిన స్వచ్ఛమైన ఆహారాన్ని వినియోగదారులకు అందించటం ఎస్టా సంస్థ లక్ష్యాలని రఘునాథరెడ్డి చెప్పారు. వినియోగదారుల అవసరాలు, అభిరుచుల మేరకు పంటలు పండించటం. మార్కెట్‌ ధరకే ప్రకృతి వ్యవసాయ ఉత్పత్తులను వినియోగదారుల ఇంటికి నేరుగా రోజూ అందించే దిశగా ఎస్టా సహకారంతో కృషి చేస్తున్నట్లు ఆ రైతు చెప్పారు.

దేశ విదేశీ పంటలను వైవిధ్య పద్ధతుల్లో పండిస్తున్న కరుణాకర్‌రెడ్డి వ్యవసాయ క్షేత్రం రైతులు, వ్యవసాయ, ఇతర విద్యార్థులకు ఓ పుస్తకంలా మారింది. ఇప్పటికే పలు వ్యవసాయ కళాశాలల విద్యార్థులు, శాస్త్రవేత్తలు, ప్రొఫెసర్లు, రాష్ట్ర, జిల్లా స్థాయి వ్యవసాయశాఖ అధికారులు ఆయన పొలాన్ని సందర్శించారు. ఇక్కడి సాగు విధానాన్ని తెలుసుకునేందుకు ఇతర ప్రాంతాల రైతులు తరలొస్తుంటారు.

• నవంబరు రెండో పక్షం నుంచి డిసెంబరు మొదటి పక్షం వరకు వరిమాగాణులలో విత్తుకొనేమినుము రకాలు – ఎల్‌.బి.జి. 645, ఎల్‌.బి.జి. 648, ఎల్‌.బి.జి. 685, ఎల్‌.బి.జి. 402, ఎల్‌.బి.జి. 709, ఎల్‌.బి.జి. 752, ఎల్‌.బి.జి. 787.
• డిసెంబరు రెండో పక్షం నుంచి చివరి వరకు వరిమాగాణులలో విత్తుకొనేమినుము రకాలు – మధ్యకాలిక రకాలైన (85 రోజులకు పంటకు వచ్చే) ఎల్‌.బి.జి. 645, ఎల్‌.బి.జి. 685, ఎల్‌.బి.జి. 709, ఎల్‌.బి.జి. 22, ఎల్‌.బి.జి. 752, ఎల్‌.బి.జి. 787.
• నవంబరు రెండవ పక్షం నుండి జనవరి వరకు విత్తుకొనే పెసర రకాలు – ఎల్‌.బి.జి. 460, టి.యం. 96-2, ఎల్‌.బి.జి. 407, ఎల్‌.బి.జి. 410, ఐ.పి.ఎం 2-14.

• ఈ పంటను రబీలో వర్షాధారం క్రింద నవంబరులో విత్తుకోవచ్చు. అదే నీటిపారుదల క్రింద అయితే నవంబరు రెండవ పక్షం నుండి జనవరి మొదటి పక్షం వరకు విత్తుకోవచ్చు.
• నీరు నిల్వ ఉండని తటస్థ భూములైన ఎర్ర, చెల్కా, రేగడి, ఒండ్రు నేలలు… నేల ఉదజని సూచిక 6.5 నుండి 8.0 ఉన్న నేలలు ఈ పంట సాగుకు చాలా అనువైనవి. ఆమ్ల లక్షణాలు కలిగిన నేలల్లో ఈ పంటను సాగు చేయరాదు.
• ఎంపిక చేసుకున్న నేలను గుంటకతో రెండుసార్లు కలియదున్ని తరువాత చదును చేసి ఆ తర్వాత బోదెలు వేసి విత్తనం వేసుకోవచ్చు. ఈ విధంగా బోదెలు వేయడం వలన విత్తనాన్ని నాటేందుకు 30 – 35 రోజుల తరువాత మొగ్గ తొడిగే దశలో ఎరువులను పైపాటుగా వేయడానికి వీలుగా ఉంటుంది.
• ఎకరానికి రెండు కిలోల విత్తనం సరిపోతుంది. విత్తే ముందు కిలో విత్తనానికి రెండు నుండి మూడు గ్రాముల థైరమ్‌ లేదా కాప్టాన్‌తో విత్తనశుద్ధి చేయాలి.
• నెక్రోసిస్‌ తెగులు తీవ్రంగా ఉన్న ప్రాంతాల్లో కిలో విత్తనానికి ఐదు గ్రాములు ఇమిడాక్లోప్రిడ్‌ అనే మందుతో విత్తన శుద్ధి చేయాలి.
• ఎకరానికి మూడు టన్నుల పశువుల ఎరువును విత్తే రెండు, మూడు వారాల ముందు వేయాలి.
• విత్తేటప్పుడు ఎకరానికి 25 కిలోల యూరియా, 220 కిలోల సింగిల్‌ సూపర్‌ ఫాస్ఫేట్‌, 20 కిలోల మ్యూరేట్‌ ఆఫ్‌ పొటాష్‌ వేసుకోవాలి.
• గంధకం తక్కువగా ఉన్న నేలల్లో ఎకరానికి 10 కిలోల గంధకాన్ని జిప్సం రూపంలో (ఎకరానికి 50 కిలోలు) వేయాలి.
• సరైన మొక్కల సాంద్రత కొరకు వరుసల మధ్య 60 సెంటీమీటర్లు, వరుసలో మొక్కల మధ్య 30 సెం.మీ. ఉండేటట్లు నాటుకోవాలి.
• విత్తిన 10-15 రోజుల తర్వాత కుదురుకు ఆరోగ్యవంతమైన మొక్క నుంచి మిగిలిన మొక్కలను తీసివేయాలి.

• సాగుకు సాంకేతిక సహకారం
• ప్రకృతి సేద్యానికి ప్రోత్సాహం
• విత్తనాల నాణ్యతకే మెగా సీడ్‌ పార్కు
• భూసార పరీక్షకు కొత్త టెక్నాలజీ
• ఆంధ్రజ్యోతితో వ్యవసాయ శాఖ మంత్రి సోమిరెడ్డి చంద్రమోహనరెడ్డి

వాతావరణ సమాచారాన్ని బట్టి పంటలు వేసుకోవాలని రైతులకు సూచిస్తున్నాం. వేసవిలో భూసార పరీక్షలు నిర్వహించి, రైతులకు సాయిల్‌ హెల్త్‌కార్డులు ఇస్తున్నాం. పోషక లోపాల మేరకు ఎరువులు వాడాలని చెబుతున్నాం. భూమిలో సూక్ష్మపోషక లోపాలు ఉన్న పొలాల రైతులకు నూరుశాతం రాయితీపై జింక్‌, జిప్సం, బోరాన్‌ అందిస్తున్నాం. క్షేత్రస్థాయి వ్యవసాయ సిబ్బందికి ట్యాబులు ఇచ్చి, ఆధునిక పరిజ్ఞానంతో ఈ-క్రాప్‌ బుకింగ్‌ పేరుతో పంటను నమోదు చేస్తు న్నాం. పంట నష్టపోయినా, ప్రభుత్వ సంస్థలకు సరుకు అమ్ముకోవాలన్నా క్రాప్‌ బుకింగ్‌ను పరిగణనలోకి తీసుకుంటారు. ఈ ఖరీఫ్ లో 66,108 మెట్రిక్‌ టన్నులు, రబీకి 20,633 మెట్రిక్‌ టన్నుల సూక్ష్మపోషకాలు సరఫరా చేశాం. ఖరీఫ్ లో సాధారణంగా 40.47 హెక్టార్లలో సాగు జరగాల్సి ఉండగా, 36.34 లక్షల హెక్టార్లలో పంటలు వేశారు. అందులో 36.28 లక్షల హెక్టార్ల పంటను ఈ-క్రాప్‌ బుకింగ్‌ చేశాం.

కర్నూలు జిల్లా తంగడంచలో 623.40 ఎకరాల్లో రూ.670 కోట్లతో మెగా సీడ్‌ పార్కుఏర్పాటు చేస్తున్నాం. దీనికి అమెరికాలోని ఐయోవా వర్సిటీ ఎంవోయూపై సాంకేతిక సహకారం అందిస్తోంది. ల్యాబ్‌, ప్రొసెసింగ్‌ యూనిట్‌, పరిపాలన విభాగాన్ని నిర్మిస్తాం. విత్తన పరిశోధనల్లో కొత్త టెక్నాలజీని ఉపయోగించనున్నారు. సీజన్‌కు ముందే నకిలీ విత్తనాలపై నిఘాపెట్టి, అధికారులు దాడులు చేస్తున్నారు. నకిలీ విత్తన విక్రేతలపై పీడీ యాక్డు పెడతాం. తెగుళ్ల నివారణలో ప్లాంటెక్స్‌ యాప్‌ రైతుకు బాగా ఉపయోగపడుతోంది. ఆధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో భూసార పరీక్షల్లో మరింత ఉత్తమ ఫలితాలు సాధించేందుకు అమెరికాలోని బిల్‌ మిలిండా గేట్స్‌ ఫౌండేషన్‌ సహకారం తీసుకుంటున్నాం.

ఈ-క్రాప్‌ బుకింగ్‌, సాయిల్‌ హెల్త్‌కార్డులు, సూక్ష్మపోషకాల పంపిణీలో ఇతర రాష్ట్రాల కన్నా ఏపీ ముం దుంది. వ్యవసాయంలో ఆధునిక పద్ధతులు అనుసరించేలా చేస్తూ రైతుకు నికరాదాయం లభించేలా చర్యలు తీసుకుంటున్నాం. విశాఖపట్నంలో ఈనెల 15 నుంచి జరిగే వ్యవసాయ సదస్సులో రైతుకు సాంకేతిక సహకారం అందించే అంశాలపై చర్చ జరగనున్నది. ఇటీవల ఢిల్లీలో నిర్వహించిన వరల్డ్‌ పుడ్‌ ఇండియా సదస్సులో ఏపీకి బ్రాండ్‌ ఇమేజీ తెచ్చాం.

రూ.లక్షన్నర వరకు రుణమాఫీ చేస్తున్నాం. 2016లో కొన్ని జిల్లాల్లో పంట నష్టపోయిన రైతులకు రూ.1900 కోట్ల ఇన్‌పుట్‌ సబ్సిడీని అందించాం. వ్యవసాయ యాంత్రీకరణ పథకం కింద రూ.450 కోట్లు ఖర్చు చేశాం. ఏపీ మైక్రో ఇరిగేషన్‌ పథకంలో రూ.1,127 కోట్లతో రాయితీపై బిందు, తుంపర సేద్య పరికరాలు అందిస్తున్నాం. గత ఏడాది మిర్చి, పసుపు, కంది, మినుములకు ధర లేకపోతే ఎంఐఎస్‌ కింద రూ.170 కోట్లతో రైతులకు సాయం చేశాం. పత్తి రైతును ఆదుకునేందుకు దశలవారీగా పత్తి కొనుగోలు కేంద్రాలు ఏర్పాటుచేస్తున్నాం. కనీస మద్దతు ధరకు సీసీఐ ద్వారా పత్తి కొనుగోలుకు కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేస్తున్నాం. మార్కెటింగ్‌ వ్యవస్థను బలోపేతం చేసేందుకు కొన్ని మార్కెట్‌ యార్డుల్లో ఈ-నామ్‌ అమలు చేస్తున్నాం.

పాలేకర్‌ విధానాలతో ప్రకృతి సేద్యం చేయడం ద్వారా వ్యవసాయంలో ఖర్చులు తగ్గించవచ్చని, నాణ్యమైన అధిక దిగుబడులు సాధించవచ్చని ప్రభుత్వం భావిస్తోంది. ప్రకృతి వ్యవసాయంలో ఏపీని దేశంలోనే ఆదర్శంగా నిలిపేలా ప్రయత్నిస్తున్నాం. జీరో బడ్జెట్‌ ప్రకృతి సేద్యానికి ప్రభుత్వం ప్రోత్సాహం ఇస్తోంది. ప్రకృతి వ్యవసాయ నిర్వహణకు రూ.10 వేల కోట్లతో అజీంప్రేమ్‌జీ ఫిలాంత్రఫిక్‌ వంటి అనేక సంస్థలు ముందుకు వస్తున్నాయి. ప్రకృతి సేద్యంపై రైతులకు శిక్షణా శిబిరాలు ఏర్పాటుచేస్తున్నాం.

రైతులు పంట మార్పిడి పాటిస్తే, నేల ఆరోగ్యం పెరిగి దిగుబడులు పెరుగుతాయి. అందుకే ఉద్యాన రైతులకు అనేక రాయితీలు ఇస్తున్నాం. ఏపీఎంఐపీ ద్వారా సేద్య పరికరాలు ఇస్తున్నాం. ఉద్యాన పంటల సాగును కోటి ఎకరాలకు తీసుకువెళ్లాలని సీఎం భావిస్తున్నారు. అగ్రి ప్రొసెసింగ్‌ రంగంలో పెట్టుబడుల కోసం ఇటీవల ఢిల్లీలో జరిగిన సదస్సులో జపాన్‌, శ్రీలంక వంటి దేశాలతో చర్చించాం.

• క్రిమిసంహారకాలు చల్లుతూ మరణిస్తున్న రైతన్నలు

దేశానికి అన్నం పెట్టే రైతు ఆత్మహత్య చేసుకోవాల్సి రావడం ప్రభుత్వాల వైఫల్యానికి నిదర్శనం. అంతేకాదు తెలుగు రాష్ట్రాల్లో పదుల కొద్దీ రైతులు, మహారాష్ట్రలోని విదర్భ ప్రాంతంలో 40 మందికి పైగా రైతులు ఇటీవల పొలాలకు పురుగుల మందులు చల్లుతూ మరణించారు. రెండేళ్లుగా ఇలాంటి మరణాలు నమోదువుతున్నా ఈ ఏడాది ఎక్కువ మంది మరణిస్తున్నారు. 2002-2004 సంవత్సరాల మధ్య ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో పురుగు మందులు చల్లుతూ పెద్ద సంఖ్యలో రైతులు మరణించారు.

అప్పట్లో వరంగల్‌లో ఎంతోమంది రైతులు పురుగుల మందులకు బలయ్యారు. ఇప్పడు మళ్లీ ఆ పరిస్థితులు కనిపిస్తున్నాయి. మహారాష్ట్రలో కొన్ని పెస్టిసైడ్స్‌ కంపెనీలు నిషేధించిన మందులు వాడుతున్నట్లు చెబుతున్నారు. ప్రపంచం అంతా నిషేధించిన క్రిమిసంహారకాలను మన దేశంలో మాత్రం అడ్డూఅదుపూ లేకుండా రైతులకు విక్రయిస్తూ వారి ప్రాణాలతో చెలగాటం ఆడుతున్నారు. పెస్టిసైడ్స్‌ డబ్బాల మీద ప్రమాద సూచికలను తప్పనిసరిగా కలర్‌లో ముద్రించాలి. మన రాష్ట్రంలో కొన్ని కంపెనీలు ఈ నిబంధనలు పాటించడం లేదు. పైగా రైతులు జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి కానీ సూచికల లేబుల్స్‌ వల్ల ప్రయోజనం ఏముంటుందని వాదించడం కంపెనీల బాధ్యతారాహిత్యానికి నిదర్శనం.

ఈ ఏడాది ఉష్ణోగ్రతల్లో తీవ్ర హెచ్చుతగ్గులు వుండటంతో ప్రత్తి రైతును తెగుళ్లు విపరీతంగా పీడిస్తున్నాయి. దాంతో అధిక మోతాదులో రైతులు పెస్టిసైడ్స్‌ వాడుతున్నారు. తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోకుండా క్రిమిసంహారకాలు స్ర్పే చేయడం రైతుల మరణానికి ఒక కారణం. ప్రత్తి రైతులు దీర్ఘకాలంగా అధిక మొత్తంలో క్రిమి సంహారకాలను వాడటం కూడా ఈ విపత్తుకు కారణం కావచ్చు. క్రిమి సంహారకాల ప్రభావం పంట మీద, నేల మీద ఏళ్ల తరబడి వుంటుంది. తరచూ క్రిమిసంహారకాలు చల్లడం వల్ల విషపదార్థాల ప్రభావం అధికమై రైతుల్ని బలితీసుకుంటున్నాయి.

పొలంలో క్రిమిసంహారకాలు చల్లే రైతులు హెల్మెట్‌ ధరించాలి. ప్లాస్టిక్‌ దుస్తులు ధరించాలి. ఈ ఎండలకు హెల్మెట్‌ వేసుకుని, ప్లాస్టిక్‌ దుస్తులు ధరించి పనిచేయడం చాలా కష్టమైన పని. వర్షాకాలంలో చివరకు అక్టోబర్‌లో కూడా ఈ ఏడాది ఎండలు తీవ్రంగా వున్నాయి. ఫలితంగా చెమట ఎక్కువగా వస్తున్నది. ఉదయం లేదా సాయంత్ర వేళల్లో కాకుండా ఎండ అధికంగా వుండే వేళల్లో మందులు చల్లడం కూడా విపత్తుకు కారణం.

క్రిమి సంహారకాలు చల్లడం వల్ల రైతులు మరణించడమనేది బయటకు కనిపించే దుష్పరిణామం. పెస్టిసైడ్స్‌ వల్ల కనిపించని ఎన్నో చెడుపరిణామాలు ఎదుర్కోవాల్సి వస్తుంది. పెస్టిసైడ్స్‌ చల్లే రైతుల్లో కిడ్నీ, నేత్రాలు, చర్మసంబంధ సమస్యలు, జీర్ణకోశ సమస్యలు తలెత్తే ప్రమాదం వుంది.

రైతులే కాదు ఎక్కువ కాలం పాటు రసాయనాలతో పండించిన ఆహార పదార్థాలు తినే ప్రజలు కూడా తీవ్ర అనారోగ్యం పాలవడం తథ్యం. నిషేధించిన క్రిమిసంహారకాలను విక్రయించకుండా వ్యవసాయ శాఖ సత్వర చర్యలు తీసుకోవాలి. వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయాలు చీడపీడల్ని తట్టుకునే వంగడాలు కనుగొనాలి. పెస్టిసైడ్స్‌ వినియోగంపై రైతుల్లో మరింత అవగాహన పెంచాలి. క్రిమి సంహారకాల వినియోగం ఓ విషవలయం. వాటి వల్ల చీడపీడలు తగ్గకపోగా పెరిగిపోతున్నాయి. రైతులు పెస్టిసైడ్స్‌ వాడకానికి స్వస్తి చెప్పాలి. సహజ సేద్యమే రైతులకు, ప్రజలకు శ్రేయస్కరం.

• దిగుబడులు తగ్గేప్రమాదం
• వరంగల్‌ ఏరువాక కేంద్రం శాస్త్రవేత్త డాక్టర్‌ ఆర్‌.ఉమారెడ్డి

వర్షిభావం, ఆలస్యంగా నాట్లు వేయడం, వాతావరణ ప్రతికూల పరిస్థితుల కారణంగా ఈ ఏడాది వరి పంట తగినంతగా ఎదగలేదు. దీనివల్ల వరి దిగుబడులు తగ్గేఅవకాశం వుంది. ఈ ఏడాది రైతులు సన్నరకాలైన సాంబ మశూరి, తెలంగాణ సోన, హెచ్‌ఎంటి సోనా, జైశ్రీరాం, సిద్ధి నెల్లూరు సాంబ లాంటి రకాలతో పాటు విజేతలాంటి దొడ్డు రకాలను సాగు చేశారు. ప్రస్తుతం వరి పైర్లకు చీడపీడల బెడద అధికంగా వుంది. దీని వల్ల కూడా పంట దిగుబడి తగ్గే ప్రమాదముందని రైతులు ఆందోళన చెందుతున్నారు. ఈ పరిస్థితుల్లో తగు జాగ్రత్తలు తీసుకుంటే వరి దిగుబడులు అధికంగా సాధించవచ్చు.

వరి సాగులో మెళకువలు పాటించినప్పుడు రైతుఉ అధిక దిగుబడులు సాధిస్తారు. సాధారణంగా అనుకూల పరిస్థితుల్లో 20 నుంచి 25 రోజుల వయస్సు గల వరి నారును నాటాలి. వాతావరణం అనుకూలించక ఆలస్యం అయిన ప్రాంతాల్లో కుదురుకు ఎక్కువ మొక్కలు నాటాలి. చదరపు మీటరు పరిధిలో ఎక్కువ కుదుర్లు ఉండేలా చూడాలి. పైరుకు వేయాల్సిన యూరియాను ప్రతీ 10 రోజులకొక మారు వేయాలి. కలుపును సకాలంలో నిర్మూలించాలి. ఎరువులను సిఫారసు మేరకు సరైన సమయంలో సరైన పద్ధతిలో వేయాలి. ప్రధానంగా పంట కాలంలో ఎకరాకు 2 బస్తాల యూరియా, ఒక బస్తా డీఏపీ, 40 కిలోల పొటాషియం వేయాల్సి ఉంటుంది. మోతాదు మాత్రమే కాకుండా సరైన సమయంలో ఎరువులు వేయాలి.

డీఏపీ బస్తాతో 20కిలోల పొటా్‌షను కలిపి నాటు వేసేటప్పుడు దుక్కిలో వేయాలి. అనంతరం యూరియాను ప్రతీ పది నుంచి 15 రోజులకొకసారి పొలంలో నీళ్లు లేని సమయంలో చల్లి 48 గంటల తర్వాత పొలానికి నీరు పెట్టాలి. యూరియాను నీటిలో వేస్తే వృథా అవుతుంది. ఆశించిన పెరుగుదల ఉండదు. ప్రతీ పంట కాలానికి విధిగా 20నుంచి 40కిలోల జింకు సల్ఫేట్‌ను వేయాలి. చౌడు నేలల్లో జింక్‌ మోతాదును రెట్టింపు చేయాలి. అవసరమైతే నాటిన 20 నుంచి 25రోజులకు పైరుపై జింక్‌ సల్ఫేట్‌ను పిచికారి చేయాలి. మూడుదఫాలుగా యూరియా వేయాల్సి ఉండగా చివరి దఫా వేసే యూరియాతో పొటా్‌షను కలిపి పొలంలో చల్లాలి.

నారిమడి నుంచే చీడపీడల నివారణ చర్యలు చేపట్టాలి. నాటు వేసేందుకు వారం రోజుల ముందుగానే ఎకరా పొలానికి సరిపోయే వరినారుకు సుమారు 800గ్రాముల 3జీ గుళికలు వేయాలి. వరి నాటిన తర్వాత 12నుంచి 15రోజులలోగా పొలంలో నీరుపెట్టి ఎకరాకు 10కిలోల 3జీ గుళికలు వేయాలి. గుళికలను ఎట్టిపరిస్ధితుల్లో యూరియాతో కలిపి వేయకూడదు. యూరియాను పొలం బురదగా ఉండే సమయంలో, గుళికలను పొలంలో నీరు ఉండే సమయంలో చల్లాలి. నాటే పొలంలో ప్రతీ రెండు మీటర్లకు 20సెంటిమీటర్ల వెడల్పుతో కాలిబాటను తూర్పు,పడమరలుగా ఉండేలా చూడాలి.

సుడిదోమ వర్షాకాలంలో వరిని ఎక్కువగా ఆశిస్తుంది. ఇది అత్యంత ప్రమాదకరమైనది. పైరు పిలక దశలో ఉన్న సమయంలో దోమలు చేరుతాయి. మొక్కల మొదళ్లలో రైతులు పరిశీలిస్తే కుదురుకు 10 నుంచి 15 దోమలు ఉంటే వెంటనే సస్యరక్షణ చర్యలు చేపట్టాలి. దోమల నివారణకు లీటరు నీటికి 1.5 గ్రాముల అసిఫేట్‌ లేదా 2 మి.లీ ఇతెఫెన్‌ పాక్స్‌ను మొక్కల మొదళ్లలో పడేలా స్ర్పే చేయడం ద్వారా నివారించవచ్చు. దోమ ఉధృతి మరీ ఎక్కువగా ఉంటే అసిఫేట్‌కు ఒక మి.లీ చొప్పున కలిపి పిచికారి చేయాలి. అయితే మందు పిచికారికి ముందు పొలాన్ని ఆరబెట్టాలి. కాండం తొలిచే పురుగు వరి పైరును పిలక దశలో, కంకి వేసే దశలో రెండు పర్యాయాలు ఆశిస్తుంది. పిలక దశలో మొవ్వ ఎండిపోతుంది. కంకి దశలో తెల్ల కంకి ఏర్పడుతుంది. వీటి నివారణకు ఎకరానికి 10కిలోల 3జీ గుళికలను కానీ లేదా లీటర్‌ నీటికి రెండు గ్రాముల కార్టాప్‌ హైడ్రోక్లోరైడ్‌ లేదా 0.3 పొరాజిన్‌ పిచికారి చేయాలన్నారు డాక్టర్‌ ఆర్‌. ఉమారెడ్డి.

కాండం తొలి చే పురుగు ఉనికిని గమనించడానికి ఒక ఎకరా పొలంలో 8 లింగాకర్షణ బుట్టలను పెడితే అందులో 8 నుంచి 10 పురుగులు పడితే లింగాకర్షక బుట్టలను మరికొన్నింటిని పెట్టాలి. దీంతో ఆడ, మగ పురుగులు సంయోగం చెందక పురుగుల సంతతి నశిస్తుంది. వరిని ఆలస్యంగా నాటడం, గుళికలు అవసరమైన మేరకు వేయకపోవడం, నాణ్యమైనవి కాకపోవడం తదితర పలు రకాల కారణాలతో వరి పైరులో ఉల్లికోడు ఆశిస్తుంది. దీనికి పురుగు మందులను స్ర్పే చేయాల్సిన అవసరం లేదు. గుళికలు మాత్రమే వేయాలి.

పత్తి పంటకు ప్రధానంగా గులాబీ రంగు పురుగు బెడద పట్టుకుంది. గత రెండు సంవత్సరాలుగా పరిశీలిస్తే.. దీని ఉధృతి పెరుగుతున్నట్లు గుర్తించారు. ఈ గులాబీ రంగు పురుగును గుర్తించాలంటే రెండు రకాల పద్ధతులు అందుబాటులో ఉన్నా యి. అందులో మొదటిది పత్తిలో గుడ్డిపూలు ఏర్పడతాయి. ఈ గుడ్డిపూలను గుర్తించాలంటే తల్లి రెక్కల పురుగు లేత మొగ్గలపై గుడ్లు పెట్టి మొగ్గ లోపలికి పోయి ఆకర్షక పత్రాలను అల్లుకుని పువ్వు విచ్చుకోకుండా చేస్తాయి. దీంతో పువ్వులు పూర్తి స్థాయిలో విచ్చుకో కుండా వుంటే వాటిని గుడ్డిపూలు అని పిలుస్తారు. ఈ గుడ్డి పూలు మొత్తం తోట లో 10% వరకు వ్యాపించి ఉంటే గులాబీ రంగు పురుగు ఉధృతి వున్నట్లు భావించాలి.

అలాగే రెండో పద్ధతిలో లింగాకర్షక బుట్టలను అమర్చి ఈ పురుగు ఉధృతి గుర్తించవచ్చు. పత్తిని విత్తి న 45 రోజుల దశ, పూత దశలో పంట కంటే అడుగు ఎత్తులో ఎకరాకు 8 బుట్టల చొప్పున ఒక్కో బుట్టకు 50 ఫీట్ల దూరంలో ఉండే విధం గా అమర్చాలి. ఈ బుట్టల్లో వరుసగా మూడ్రోజులు ఒక్కో బుట్టలో 8 మగ రెక్కల పురుగులు పడితే పురుగు ఉధృతి ఉన్నట్లు గుర్తించాలి. గుడ్డిపూలను మొత్తం సేకరించి వాటిని దూరం గా వేసి కాల్చడం, భూమిలో పూడ్చిపెట్టడంగానీ చేయాలి. వేప నూనె (1500 పీపీఎం)ను లీటరు నీటికి 5 మి.లీ., ఒక గ్రామ్‌ సర్ఫ్‌ గానీ, ఒక మి.లీ. శాడోవీట్‌గానీ కలిపి పిచికారి చేయాలి. రసాయన మందులను వాడాలంటే 2 మి.లీ. ప్రొఫెనోపాస్‌ లేదా థయోడికార్బ్‌ 1.5 గ్రామ్‌ లేదా క్వినాల్‌ఫాస్‌ 2 మి.లీ. లేదా క్లోరోపైరిఫాస్‌ లీటరు నీటికి 2.5 మి.లీ. కలిపి మార్చి మార్చి ఉదయం 10 గంటల్లోపు లేదా సాయంత్రం 4 నుంచి 6 గంటల్లోపు పిచికారి చేస్తే పురుగు నివారణ జరుగుతుంది.

పత్తి పంటను రసం పీల్చే పురుగు, పేను బంక, పచ్చదోమ, తామర పురుగులు ఆశిస్తాయి. ఆకులు కిందికి ముడుచుకుని ఉంటాయి. ఆకు కింది భాగాన్ని చూస్తే ఇలాంటి తెగుళ్లు కనిపిస్తాయి. అయితే రసం పీల్చే పురుగు నివారణకు కాండం పూత పద్ధతిని పాటించి సులభంగా నివారించవచ్చు. ఇందుకోసం ఒక పాలు మెనోక్రోటోపాస్‌ మందు, 4 పాల్లు నీళ్లు కలిపి పత్తి మొక్క కాండానికి మధ్య భాగంలో ఒకవైపు మాత్రమే 2 నుంచి 3 అంగులాల పొడవున పూయాలి. ఈ పూతను ప్రతి 15 రోజులకు ఒకసారి మొక్కలు 90 రోజు ల వయస్సు వచ్చే వరకు ఈ కాండం పూతను పూయడం ద్వారా రసం పీల్చే పురుగులను నివారించవచ్చు. కాగా, వర్షాభావాన్ని తట్టు కోవడానికి లీటరు నీటిలో 10 గ్రాముల యూరియా కలిపి మొక్కలపై పిచికారి చేయాలి.

వర్షాభావం కారణంగా కొన్ని ప్రాంతాల్లో నాటు వేయకుండానే నారుమడులు ముదిరిపోతున్నాయి. ఇప్పటికే నారు పోసిన రైతులు నీళ్లు లేక నాట్లు వేయలేని వారు ఆగస్టు చివరిలోగా పూర్తి చేయాలి.