Category: Uncategorized

నగరం శరవేగంగా విస్తరిస్తున్నది. ఫలితంగా మనం తాగే నీరు, పీల్చే గాలి, తినే తిండి అంతా కలుషితం అవుతున్నాయి. మిద్దె తోటల పెంపకం వల్ల వాతావరణంలో ఆక్సిజన్‌ పెరుగుతుంది. ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం లభిస్తుందనే దిశగా ప్రజలు ఆలోచిస్తున్నారు. అలా ఆలోచిస్తున్న వారికి అండగా నిలబడేందుకు తెలంగాణ రాష్ట్ర ఉద్యానవన శాఖ సహకారంతో రైతునేస్తం ఫౌండేషన్‌ మిద్దెతోటలపై ఒక రోజు అవగాహనా సదస్సును నిర్వహిస్తున్నది. ఈ నెల 18న ఉదయం 10 గంటల నుంచి సాయంత్రం నాలుగు గంటల వరకు హైదరాబాద్‌ లక్డీకాపూల్‌ రెడ్‌హిల్స్‌లోని ఫ్యాప్సీభవన్‌లో ఈ సదస్సు నిర్వహిస్తున్నట్లు రైతునేస్తం ఫౌండేషన్‌ సారథి యడవల్లి వెంకటేశ్వరావు తెలిపారు. ఉద్యానశాఖ డైరెక్టర్‌ ఎల్‌. వెంకట్రాంరెడ్డి, మిద్దెతోటల నిపుణులు తుమ్మేటి రఘోత్తమ్‌రెడ్డి తదితరులు పాల్గొంటారు.

• ఎన్‌జి రంగా వీసీ దామోదర్‌నాయుడు చొరవ

పెరట్లో లేదా టెర్రస్‌ మీద

సహజసిద్ధంగా పండించిన కూరగాయలు ఎంతో తాజాగా, రుచిగా వుంటాయి. వాటిని ఇరుగు పొరుగులకు ఇవ్వడం, వాళ్లు పండించిన కూరలను తీసుకోవడంలో మానవ సంబంధాల మధురిమ కూడా వుంటుంది. కొన్నేళ్లుగా కనుమరుగైన ఆ సంప్రదాయం తిరిగి చిగుళ్లు తొడుగుతున్నది..

వల్లభనేని దామోదర్‌నాయుడు ప్రస్తుతం గుంటూరులోని ఆచార్య ఎన్‌జి రంగా వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయం వైస్‌ చాన్సలర్‌గా వున్నారు. ఆరు నెలల క్రితం వరకు ఆయన నెల్లూరు పుట్టవీధిలోని తన నివాసంలోనే ఉన్నారు. వ్యవసాయం గురించి పాఠాలు చెప్పడమే కాదు సేద్యం అంటే అమితమైన ఆసక్తి కలిగిన ఆయన తన టెర్రస్ పై టమోటా, వంగ, మిరప, క్యాబేజీ, బీన్స్‌, పొట్ల, సొర, చుక్కకూర, పాలకూర, పుదీనా, మునగ రకాలతో పాటు మరిన్ని కూరగాయల సాగు చేపట్టారు.

ఎరువులను వాడకుండా గోమూత్రం, ఆవుపేడను ఉపయోగిస్తున్నారు. చీడపీడలకు వేపనూనె, వర్మికంపోస్టు ఎరువులను వాడటం విశేషం. ఉద్యోగ రీత్యా ప్రస్తుతం కుటుంబ సభ్యులతో గుంటూరులో ఉంటున్న దామోదర్‌నాయుడు నెల్లూరులోని తన అక్క లీలావతమ్మ, చెల్లెలు విజయలక్ష్మిలకు వీటి సాగు బాధ్యతలు అప్పగించారు. దామోదర్‌కు వ్యవసాయం అంటే అమితమైన ఆసక్తి. అందుకే ఎంత చదివినా, ఉన్నత పదవుల్లో వున్నా సాగు మాత్రం మానలేదన్నారు లీలావతమ్మ, విజయలక్ష్మి. సంక్రాంతికి వచ్చినప్పుడు కూడా మొక్కలను మురిపెంగా చూసుకుని వెళ్లాడు. తాను ప్రకృతి సేద్యం చేయడంతో పాటు స్నేహితుల్ని కూడా ఆ దిశగా ప్రోత్సాహిస్తున్నాడన్నారు.

పట్టణ ప్రాంతాల్లో పెరటి సాగు గణనీయంగా పెరగాలి. అది కూడా సేంద్రియ పద్ధతుల్లో జరగాలి. పొలాల్లో రసాయనాలు ఉపయోగించి కూరగాయలు పండించడం వల్ల ప్రజలు కేన్సర్‌ వంటి ప్రమాదకర వ్యాధుల బారిని పడుతున్నారు. నగరాలు, పట్టణాల్లో మనకు అవసరమైన కూరలు, పండ్లను మనమే పండించుకుంటే మనతో పాటు నేలతల్లి కూడా ఆరోగ్యంగా వుంటుంది.

దుక్కి దున్నడం మొదలు పంట కోత , నూర్పిడికి రైతులు యంత్రాల మీదే ఆధారపడుతున్నారు. ఈ యంత్రాలను ఎలా ఉపయోగించాలో తెలియక రైతులు పాత పద్ధతులనే అవలంబిస్తున్నారు. ఆధునిక యంత్ర పరికరాలను ఉపయోగించడంలో రైతులకు శిక్షణ ఇచ్చేందుకు కేంద్ర ప్రభుత్వం అనంతపురం జిల్లా గార్లదిన్నె మండల కేంద్రం సమీపంలో దక్షిణ క్షేత్ర వ్యవసాయ యంత్రాల శిక్షణ, పరీక్షణ సంస్థ (ట్రాక్టర్‌ నగర్‌)ను ఏర్పాటు చేసింది. వివిధ కోర్సుల్లో యువకులకు ఉపకార వేతనం, వసతి ఇచ్చి మరీ శిక్షణ ఇచ్చే ఆ సంస్థ విశేషాలు.

దక్షిణ భారతదేశంలో ఆంధ్రప్రదేశ్‌, తమిళనాడు, కేరళ, కర్ణాటక, పాండిచ్చేరి, ఒడిశా, తెలంగాణ రాష్ట్రాలకు చెందిన యువరైతులకు శిక్షణనిచ్చేందుకు 1983 సంవత్సరంలో 500 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో ట్రాక్టర్‌ నగర్‌ను ఏర్పాటుచేశారు. ఏదైనా నూతన వ్యవసాయ పరికరం తయారైన అనంతరం దాన్ని పరీక్షించి బహిరంగ మార్కెట్‌లోకి తరలించేందుకు ఈ సంస్థ ధ్రువీకరణ తప్పనిసరి. ఏటా ట్రాక్టర్‌ నగర్‌లో సీజన్‌కు అనుగుణంగా ఆయా యంత్రాలను ఉపయోగించడంలో శిక్షణ ఇస్తున్నారు. ఇప్పటివరకు 34 వేల మందికి పైగా ఇక్కడ ఆధునిక యంత్రాల వాడకంపై శిక్షణ పొందడం విశేషం.

ట్రాక్టర్‌ నగర్‌లో పలు రకాల కోర్సులను నిర్వహిస్తున్నారు. యూజర్‌ లెవల్‌ కోర్సుల్లో ఒక వారం నుంచి ఆరు వారాలు వరకు వివిధ రకాలపై శిక్షణనిస్తున్నారు. వ్యవసాయంలో శక్తి వినియోగంపై నాలుగు వారాలు, వివిధ యంత్రీకరణ యంత్రాల ఎంపికలో ఆరు వారాలు, పవర్‌ టిల్లర్‌ను నడపడం, యాజమాన్య పద్ధతులు రెండు వారాలు, మహిళా రైతులకు వివిధ వ్యవసాయ పనిముట్ల వాడకంపై మూడు రోజులు, బిందు-తుంపర సేద్యం చేసే విధానంపై ఒక వారం, సస్యరక్షణ పరికరాల ఎంపిక, వినియోగంపై ఒక వారం.. ఇలా పలు కోర్సులను రూపకల్పన చేసి నిపుణుల చేత శిక్షణ ఇప్పిస్తున్నారు. యూజర్‌ లెవల్‌ కోర్సులకు కనీసం విద్యార్హత 8వ తరగతి. వయస్సు 18 ఏళ్ళు పూర్తి అయి ఉండాలి. పొలం, వ్యవసాయ యంత్రాలు కలిగిన వారికి ప్రాధాన్యతనిస్తారు.

కోర్సులపై ఉచితంగా శిక్షణనిస్తారు. శిక్షణ పొందే విద్యార్థులకు రోజుకు రూ.175 చొప్పున ఉపకార వేతనం కూడా ఇస్తారు. శిక్షణా కేంద్రానికి వచ్చి వెళ్లేందుకు అయ్యే రవాణా ఖర్చులు అందిస్తారు. ట్రాక్టర్లు, డీజిల్‌ ఇంజన్లు, పవర్‌ టిల్లర్లు, వ్యవసాయ యంత్రాలు, హైడ్రాలిక్‌ సిస్టమ్స్‌, ఆటో ఎలక్ట్రికల్‌ పరికరాలు, బ్యాటరీ మరమ్మతులు, భూమి చదును చేసే యంత్రాల నిర్వహణ, బుల్‌డోజర్‌ నిర్వహణలపై ఒకటి నుంచి నాలుగు వారాల వ్యవధిలో శిక్షణా తరగతులు నిర్వహిస్తున్నారు. టెక్నీషియన్‌ లెవల్‌ కోర్సులకు ఐటీఐ (డీజల్‌/ మోటర్‌ మెకానిక్‌ కోర్సులు) పూర్తి చేసి ఉండాలి. ఈ కోర్సులకు వారానికి రూ. 50లు చొప్పున ఫీజు చెల్లించాల్సి ఉంటుంది. ట్రాక్టర్‌ నగర్‌లో శిక్షణ పొందే యువత, రైతులకు అధునాతన వసతి గృహంలో వసతి, భోజన సదుపాయం కూడా కల్పిస్తున్నారు. సంస్థ ఆవరణలోనే విజ్ఞాన సమాచార కేంద్రం విద్యార్థులకు అందుబాటులో ఉంది.

అన్ని రకాల పంటలకు సంబంధించిన ఆధునిక యంత్ర పరికరాలను ట్రాక్టర్‌ నగర్‌లో ప్రదర్శనకు ఉంచాం. వీటిని ఎలా ఉపయోగించాలి? ఎలా మరమ్మతులు చేయాలనే అంశాలపై కోర్సులు రూపొందించి, యువతకు శిక్షణ ఇస్తున్నాం. వ్యవసాయ శాఖ ద్వారా ప్రతి యంత్రానికి ప్రభుత్వం సబ్సిడీ అందిస్తోంది. రైతులు సద్వినియోగం చేసుకోవాలి.

• మిర్యాలగూడ రైతు వినూత్న ప్రయోగం

మిర్యాలగూడకు చెందిన రైతు, ఐరన్‌ సిండికేట్‌ వ్యాపారి యాదగిరి వ్యాపార రీత్యా థాయిలాండ్‌ వెళ్లారు. అక్కడ డ్రాగన్‌ఫ్రూట్‌ రుచి చూశారు. ఎన్నో పోషకాలున్న ఈ పండును తెలంగాణ గడ్డపై పండించాలనుకున్నారు. నల్లగొండ జిల్లా వేములపల్లి మండలం మొల్కపట్నం గ్రామశివారులోని తన పొలాన్ని ప్రయోగశాలగా మార్చారు. డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ విజయవంతంగా సాగు చేసి తెలంగాణ రైతాంగానికి ఆదర్శప్రాయంగా నిలిచారు. ఇందుకోసం ఎంతో శ్రమించారు యాదగిరి. థాయిలాండ్‌లో ఆ పండు గురించి ఆరాతీశారు. మెళకువలు తెలుసుకున్నారు. కోల్‌కతా, ముంబై, చెన్నై, బెంగుళూర్‌ వంటి నగరాల సమీపంలో సాగవుతున్న డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ తోటలను పరిశీలించారు. కోల్‌కతాలో ఫంగస్‌, వైర్‌సలేని డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ మొక్కల అంట్లను వ్యయప్రయాసలకోర్చి తెప్పించారు. వాటిని ప్రయోగాత్మకంగా రెండేళ్ల కిందట తన బత్తాయి తోట సమీపంలో వున్న ఎకరన్నర భూమిలో సాగు చేసి, తెలంగాణ గడ్డపై డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ను పండించిన ఘనత అందుకున్నారు. ఆ స్ఫూర్తితో మరో 14 ఎకరాల్లో తానే స్వయంగా అంట్లు కట్టుకొని డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ తోటను విస్తరించారు. 15 ఏళ్ల క్రితం 40 ప్రాంతాల్లో బత్తాయి తోటలను పరిశీలించి ఏరికోరి తిరుపతి యూనివర్సిటీ నుంచి బత్తాయి మొక్కలను తెచ్చి నల్లగొండ జిల్లాలోనే అత్యధిక బత్తాయి దిగుబడిని సాధించిన రైతుగా కూడా గుర్తింపు పొందారు యాదగిరి. డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ సాగు ఖర్చుతో కూడుకున్నది. ఒక ఎకరా సాగు చేయాలంటే సిమెంట్‌ స్తంభాలు, సిమెంట్‌ రింగ్‌ (బండిచక్రంలా), డ్రిప్పు, మొక్కకు కలిపి రూ. 1400 ఖర్చవుతుంది. ఎకరాకు నాలుగు వందల స్తంభాలు పాతి ప్రతి స్తంభానికి నాలుగు మొక్కల చొప్పున నాటాలి. డ్రిప్పు ద్వారా అడపాదడపా నీటినిస్తే సరిపోతుంది. ఏడాది తరువాత చక్రానికి పాకిన డ్రాగన్‌ చెట్టు చక్రం నుంచి కిందకు వేలాడుతూ పూత పూస్తుంది. ఏడాదిన్నర తరువాత మొదటి పంట చేతికందుతుంది. ఏటా ఆగస్టు నుంచి నవంబర్‌ మాసాల మధ్యలో పంట దిగుబడి వస్తుంది. ఎకరాకు మూడు సంవత్సరాల తరువాత నాలుగు టన్నుల చొప్పున పంట దిగుబడి వస్తుంది. ఐదు సంవత్సరాలు దాటిన తోటల్లో ఎకరాకు 6 నుంచి 8 టన్నుల డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్స్‌ రైతు చేతికందుతాయి.

డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌కు మన మార్కెట్‌లో మంచి డిమాండ్‌ ఉంది. వాటి కోసం ఇతర దేశాల మీదే ఎక్కువ ఆధారపడున్నాం. ప్రస్తుతం డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ టన్ను రూ. లక్ష నుంచి రూ. 1.50 లక్షల వరకు ధర పలుకుతోంది. తెలంగాణ రైతు యాదగిరి ఎకరన్నర పొలంలో సాగు చేసిన తోటనుంచి మొదటి విడతగా రెండు టన్నుల డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ల దిగుబడి సాధించారు. వీటిని టన్నుకు 1.15 లక్షల చొప్పున చెన్నై, కోల్‌కతా పండ్ల వ్యాపారులకు విక్రయించారు. లాభదాయకంగా ఉండడంతో కోల్‌కతా నుంచి తాను తెచ్చి సాగు చేసిన డ్రాగన్‌ మొక్కలకే అంట్లు కట్టి మొక్కలు పెంచారు. ఆ మొక్కలనే తన 14 ఎకరాల పొలంలో నాటేందుకు ఏర్పాట్లు చేస్తున్నారు యాదగిరి. ఈ రైతు ప్రయోగాత్మకంగా సాగు చేసిన తోటను గత నెలలో తెలంగాణ హార్టికల్చర్‌ శాఖ కమిషనర్‌ వెంకట్‌రామిరెడ్డి సందర్శించారు. తెలంగాణ ప్రాంతంలో డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ తోట సాగుకు అనుకూలమైన పరిస్థితులు ఉన్నాయని తెలిపారు. రానున్న రోజుల్లో ఈ తోటలను రైతులు విరివిగా పెంచే విధంగా ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్‌తో చర్చించి రైతులను ప్రోత్సహించే విధంగా కృషి చేస్తామని ఈ సందర్భంగా ఆయన చెప్పారు.

తెలుగు రాష్ట్రాల రైతులకు డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ మొక్కలను సరఫరా చేసే ఆలోచనతో నేనే స్వయంగా మొక్కల అంట్లు కట్టించే పని చేపట్టాను. విదేశాలతో పాటు మన దేశంలోని అన్ని రాష్ట్రాల్లో పర్యటించి డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ సాగు పద్ధతుల్ని గమనించాను. ఆ అనుభవంతో ఆసక్తి వున్న రైతులకు మొక్కలు సరఫరా చేసేందుకు సిద్ధంగా వున్నాను.

‘లేవటం, తినటం, ఉద్యోగానికి పరిగెత్తటం, నిద్రపోవటం….ఇదేనా జీవితం? ఇలా నా కోసం నేను బతికి ప్రయోజనమేంటి? ఇతరుల కోసం నేను బతికేదెప్పుడు? ఇలాంటి అంతర్మథనంలో నుంచి పుట్టుకొచ్చిన ఒక ఆలోచన ఉద్యోగానికి గుడ్‌ బై చెప్పి మానవ సేవ వైపు నన్ను నడిపించింది’…సర్వ్‌ నీడీ స్థాపనకు గౌతమ్‌ చెప్పిన కారణమిది! చిత్తూరు జిల్లా కలిగిరి దగ్గర చిన్న పల్లెటూరిలో పుట్టిన గౌతమ్‌ బాల్యం అక్కడే గడిచింది. తండ్రి వెంకటరమణా రెడ్డి సిఐఎస్‌ఎఫ్‌(సెంట్రల్‌ ఇంటెలిజెన్స్‌ సెక్యూరిటీ ఫోర్స్‌)లో పని చేసేవారు. కేంద్ర ప్రభుత్వ ఉద్యోగి కావటంతో కుటుంబాన్ని వెంటబెట్టుకుని ఉత్తర భారతదేశమంతా తిరిగారు. గౌతమ్‌ తల్లి లలిత గృహిణి. గౌతమ్‌కు అనూష అనే చెల్లి కూడా ఉంది. అలా తల్లితండ్రులతో కలిసి ఊళ్లు తిరుగుతూనే ఎమ్‌సిఏ పూర్తి చేసిన గౌతమ్‌ నోయిడా, బెంగుళూరుల్లోని బహుళజాతి సంస్థల్లో ఉద్యోగం చేశాడు.

చక్కని ఉద్యోగం, మంచి జీతం. అయినా గౌతమ్‌కి ఏదో అసంతృప్తి. మానవ సేవ చేయాలనే ఆలోచనతో పిన్నితో కలిసి హైదరాబాద్‌ వచ్చి ఓ స్వచ్ఛంద సంస్థలో చేరాడు. కానీ అక్కడా తృప్తి దొరకలేదు. అక్కడ స్పృశించలేని కోణాలను అనుభవపూర్వకంగా తెలుసుకోవాలనుకున్నాడు. అందుకోసం అభాగ్యులుండే ప్రదేశాలను వెతికాడు. ఆ పరిస్థితికి కారణం వాళ్ల నుంచి తెలుసుకుంటేనే సమస్య మూలాలను చేరుకోవచ్చనేది గౌతమ్‌ ఆలోచన. ఆ ప్రయత్నంలో ‘వాళ్లని నమ్మలేం రా! దగ్గరికి వెళ్లొద్దు, గాయపరుస్తారు’ అని చెప్పే అమ్మ మాటలు ఖాతరు చేయలేదు. ఆ క్రమంలో రోజులపాటు పస్తులుండి శుష్కించి నీరసించిన వాళ్లు కనిపించారు. గాయాలకు పురుగులు పట్టి, ప్రాణాలను గాలికొదిలేసిన వాళ్లు కనిపించారు. అనాథలైన చిన్నారులూ దొరికారు.

అసలు సమాజంలో ఎన్ని వర్గాల అభాగ్యులున్నారు? అనే ఉత్సుకతతో మొదలైన గౌతమ్‌ ప్రయాణంలో అతనికి మతిస్థిమితం లేనివాళ్లు, దివ్యాంగులు, వృద్ధులు, అనాథలు, గాయాలతో మరణానికి చేరువవుతున్నవాళ్లు, అనాథ శవాలు…ఇలా ఎన్నో వర్గాలు కనిపించాయి. మరి సేవ అంటే…అన్ని రకాల సేవలూ చేయాలి. ఏ ఒక్కదానికో పరిమితమైతే మిగతా సమస్యల మాటేమిటి? ఇలా ఆలోచించిన గౌతమ్‌ వేర్వేరు సమస్యల కోసం వేర్వేరు ప్రాజెక్టులు తయారు చేసుకున్నాడు. ‘‘అన్నిటికంటే మొదటి సమస్య…ఆకలి. ఆకలి చాలా భయంకరమైనది. ఆకలి ప్రాణాలను తీస్తుంది, తీసుకునేలా చేస్తుంది. ముందు దాన్ని తీర్చాలి. కానీ జీవితం సినిమా కాదు. అనుకున్న వెంటనే చకచకా జరిగిపోవటానికి. ఫండ్స్‌ లేవు, స్పాన్సరర్లు లేరు. అందుకే అంతమంది ఆకలి తీర్చటం కోసం ప్రణాళికాబద్ధంగా ముందుకెళ్లా’’ అని చెప్పారు గౌతమ్‌. మొదట్లో భుజాల మీదకు భారమెత్తుకున్నా తర్వాత స్పాన్సరర్లు, ఫంక్షన్‌ హాళ్ల సహాయం తీసుకోవటం మొదలుపెట్టాడు. అలా 2015లో హైదరాబాద్‌లోని ఖార్ఖానాలో ‘సర్వ్‌ నీడీ’ స్వచ్ఛంద సంస్థను స్థాపించి అన్నదాతతో మొదలుపెట్టి తన ప్రాజెక్టులను పెంచుకుంటూ పోయాడు గౌతమ్‌.

అన్నదాత: ఆకలి తీర్చే కార్యక్రమం అన్నదాత ద్వారా ఇప్పటిదాకా 525 రోజుల్లో 3 లక్షల మంది ఆకలి తీర్చిన గౌతమ్‌…ఇప్పటికీ ప్రతి రోజూ 500 నుంచి వెయ్యి మందికి భోజనం పెడుతున్నాడు. ఒక్కరోజులోనే 5 వేల మంది ఆకలి తీర్చిన సందర్భాలున్నాయి. ఇందుకోసం హైదరాబాద్‌లోని ఫంక్షన్‌ హాళ్లలో మిగిలిపోయిన ఆహారంతోపాటు, స్పాన్సరర్లు ఇచ్చే నిధులను ఉపయోగిస్తూ ఉంటాడు. ఉన్న నిధులు, సమకూరిన ఆహారాన్నిబట్టి అనాథ శరణాలయాలు, వృద్ధాశ్రమాలు, చిన్న పిల్లల అనాథాశ్రమాలు, మానసిక వ్యాధిగ్రస్థుల ఆస్పత్రులు, వితంతువుల ఆశ్రమాలు, ప్రభుత్వ ఆస్పత్రులు, క్యాన్సర్‌ ఆస్పత్రులు, మురికివాడలు, వీధులు….ఇలా ఆకలి ఎక్కడుందో ఆ ప్రాంతానికి చేరుకుంటారు సర్వ్‌ నీడీ వాలంటీర్లు.

సేవ్‌ ఎ లైఫ్‌: చికిత్స అందక గాయాలకు పురుగులు పట్టి ప్రాణాలను గాలికొదిలేసిన అభాగ్యులకూ ఆసరా అందిస్తున్నారు. వాళ్లకు చికిత్స చేయటానికి ఆస్పత్రులు నిరాకరిస్తే, గాయాలను స్వయంగా శుభ్రం చేసి నయం చేస్తారు. ‘సేవ్‌ ఎ లైఫ్‌’ ప్రాజెక్ట్‌లో భాగంగా తప్పిపోయిన వాళ్లను కనిపెట్టి వాళ్లను కుటుంబ సభ్యుల దగ్గరకు చేరుస్తారు. అప్పటిదాకా వాళ్లను అనాథ శరణాలయాల్లో చేర్పిస్తారు.

అనాధలకు అంతిమ సంస్కారాలు: అనాథ శవాల అంతిమ సంస్కారాలు కూడా నిర్వహిస్తుందీ స్వచ్ఛంద సంస్థ. అంతిమ సంస్కారాలు చేయటంతో ఆగిపోకుండా, వారి వారి మత విశ్వాసాలకు తగ్గట్టు, చితాభస్మాన్ని, అస్థికలను నదుల్లో కలపటం లాంటివి, పిండ ప్రదానం కార్యక్రమాలు కూడా చేస్తారు వాలంటీర్లు. సర్వ్‌ నీడీ సేవల కోసం 2 వ్యాన్లు, ఐదుగురు స్టాఫ్‌ ఉన్నారు. వీళ్లతో దాదాపు 15 మంది వాలంటీర్లు కూడా కలిసి సేవలు పంచుకుంటూ ఉంటారు.

36 మంది అనాథ పిల్లలకు ఆశ్రయమిస్తోంది సర్వ్‌ నీడీ. ఈ అనాథ శరణాలయంలో చక్కని భోజనం, చదువు, ప్రేమ నిండిన వాతావరణంలో ఆరోగ్యంగా పెరుగుతున్నాయా లేత మొక్కలు. సాధారణంగా సమాజ సేవ చేస్తానంటే వెనక్కి లాగే కుటుంబ సభ్యులే ఎక్కువ. కానీ గౌతమ్‌ విషయంలో ఇది పూర్తి విరుద్ధం. కొడుకుకి కుటుంబమంతా చేదోడు వాదోడుగా మారింది. తండ్రి గౌతమ్‌ సేవల్లో పాలు పంచుకోవటం కోసం సర్వీసులో ఉండగానే వాలంటరీ రిటైర్‌మెంట్‌ తీసుకుని కుటుంబాన్ని హైదరాబాద్‌కు మార్చారు. తల్లితండ్రులు, చెల్లి గౌతమ్‌తో చేతులు కలిపి అభాగ్యుల బాగోగుల కోసం అంకితమైంది. అమ్మ, నాన్న, చెల్లి అనూష..అందరూ సర్వ్‌ నీడీ సేవల్లో భాగస్వాములే! కాబట్టే ఇన్ని రకాల సేవలను ఒంటి చేత్తో చేయగలుగుతున్నానంటున్నాడు గౌతమ్‌. ఇక సర్వ్‌ నీడీ హోమ్‌ను సాధారణ వ్యక్తులతోపాటు ప్రముఖులూ సందర్శిస్తూ ఉంటారు. అక్కడ ఆ అనాథ పిల్లల మధ్య పుట్టినరోజులు జరుపుకుంటూ ఉంటారు.

స్వచ్ఛంద సేవలో పారదర్శకత, నిజాయితీ ఉండాలి. సేవ చేయటం ఒక ఎత్తైతే, దాన్ని నిలబెట్టుకోవటం పెద్ద పరీక్ష. ఏదో ఒక సమయంలో స్వార్థం మనల్ని కబళించి సేవ నుంచి తప్పుకునేలా చేస్తుంది.ఆ అల వెళ్లిపోయేవరకూ నిలబడగలిగితే ఇక ఎటువంటి అడ్డంకీ ఉండదు. నేనూ ఇలాంటి పరీక్షను ఎదుర్కొన్నాను. ఇక స్వచ్ఛంద సేవల గురించి ప్రజల్లో ఎన్నో అనుమానాలుంటాయి. వాళ్ల నమ్మకాన్ని చూరగొనాలంటే చేసే పనిలో నిజాయితీ ఉండాలి. అప్పుడే వాళ్లు జేబులో నుంచి కాకుండా, మనసులో నుంచి డబ్బులు ఇస్తారు. జేబులో నుంచి వచ్చే సహాయం తాత్కాలికం. అదే..మనసులో నుంచి వచ్చే సహాయం శాశ్వతం.

• ఆటో స్టార్టర్లపై మీమాంస

జనవరి నుంచి వ్యవసాయానికి నిరంతరంగా 24గంటల విద్యుత్‌ను సరఫరా చేసేందుకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం సిద్ధమవుతోంది. ఇప్పటికే ట్రయల్‌గా సరఫరా చేసి సక్సెస్‌ అయింది. నిరంతర విద్యుత్‌ సరఫరా వల్ల విద్యుత్‌ దుర్వినియోగం అయ్యే అవకాశం వుందని ప్రభుత్వం పసిగట్టింది. ఆదిలాబాద్‌ ఉమ్మడి జిల్లా వ్యాప్తంగా లక్షా 11వేల వ్యవసాయ కనెక్షన్లు ఉన్నాయి.

ఇందులో 62వేల వ్యవసాయ బోరు మోటార్లకు ఆటో స్టార్టర్లు వున్నాయి. ఇప్పటికి 12 వేల ఆటో స్టార్టర్లు మాత్రమే తొలగించారని సమాచారం. వరి సాగు చేసే రైతులే ఎక్కువగా ఆటో స్టార్టర్లను వినియోగిస్తున్నారు. గతంలో కరెంట్‌ కోతలతో రైతులు ఆటో స్టార్టర్ల ఏర్పాటు తప్పనిసరైంది. 24గంటల విద్యుత్‌ సరఫరా అమల్లోకి వస్తే నీటి వృథాతో పాటు, కరెంట్‌ వినియోగం విచ్చలవిడిగా జరిగే ప్రమాదం వుంది.

కరెంట్‌ను పొదుపుగా వాడుకునే అంశంపై స్థానిక ప్రజా ప్రతినిధుల భాగస్వామ్యంతో రైతులకు భూగర్భ జలాల ప్రాధాన్యతను వివరించాలని ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది. గ్రామాల్లో రైతు అవగాహన సదస్సులు ఏర్పాటు చేసి 24గంటల కరెంట్‌ సరఫరాపై వివరించాలని ఆదేశించింది.

• జర్బరా సాగుతో ఏటా 5 లక్షల ఆదాయం

కాయకష్టానికి ఆధునిక టెక్నాలజీ తోడైనప్పుడే సేద్యం లాభసాటి అవుతుందని నిరూపించాడు చేవెళ్ల మండలం ఇక్కరెడ్డి గ్రామానికి చెందిన యువరైతు గణపతి చంద్రశేఖర్‌ రెడ్డి. పాలీహౌస్‌లో జర్బరా పూల సాగు చేపట్టి, నాణ్యమైన ఆ పూలను వేరే రాష్ట్రాలకు ఎగుమతి చేస్తున్న ఆ రైతు విజయగాథ.

రంగారెడ్డి జిల్లాలోని ఆ ప్రాంతం కూరగాయల సాగుకు పెట్టింది పేరు. చేవెళ్ల మండలం చనువల్లి అనుబంధ గ్రామామైన ఇక్కరెడ్డి గ్రామానికి చెందిన గణపతి చంద్రశేఖర్‌రెడ్డి ఎంతోకాలంగా కూరగాయల సాగు చేస్తున్నారు. ఆరుగాలం కష్టించి పండించిన కూరగాయలకు గిట్టుబాటు ధర లేకపోవడంతో పెట్టిన పెట్టుబడులు కూడా చేతిక అందక తీవ్రంగా నష్టపోయారు. కూరగాయల బదులు మరేదైనా సాగు చేయాలని ఆలోచించాడు ఆ యువరైతు. తనకున్న రెండున్నర ఎకరాల్లో పాలిహౌ్‌సను ఏర్పాటు చేసుకున్నాడు. మూడేళ్లుగా జర్బరా పూల సాగు చేపట్టి సత్ఫలితాలు సాధిస్తున్నాడు.

పాలీహౌస్‌ నిర్మాణానికి 25 లక్షల ఖర్చవుతుంది. అందులో 75 శాతం మొత్తం ప్రభుత్వం నుంచి సబ్సిడీగా అందుతుంది. అలా చేవెళ్ల మండలంలోనే మొట్టమొదటగా ఇక్కరెడ్డి గూడలో పాలిహౌ్‌సను ఏర్పాటుచేసి జర్బరా పూల సాగు ప్రారంభించాడు ఆ రైతు. పూలను హైదరాబాద్‌ మార్కెట్‌తో పాటు ఢిల్లీ, చెన్నై, పూనే తదితర ప్రాంతాలకు నేరుగా ఆర్డర్లు తీసుకుని ఎగుమతి చేసి మంచి లాభాలను ఆర్జిస్తున్నాడు. రెండేళ్ల క్రితం జర్బరా పూలు మంచి ధర పలికాయి. దాంతో 25 లక్షల దాకా ఆదాయం లభించిందని ఆ రైతు చెప్పారు.

పెళ్లి పందిళ్లకు అలంకరణ కోసం ఉపయోగించే జర్బరా పూలకు రెండేళ్ల క్రితం వరకు భారీగా డిమాండ్‌ వుండేది. ఇతర రాష్ట్రాల నుంచి కూడా ఇక్కడకు వచ్చి కొనుగోలు చేసేవారు. ఇప్పుడు అంతటా సాగు పెరిగింది.

దీంతో ధర తగ్గింది. గతంతో పోల్చితే ప్రస్తుతం హైదరాబాద్‌ మార్కెట్‌తో పాటు ఇతర రాష్ర్టాల్లో కూడా ఈ పూలు తక్కువ ధర పలుకుతున్నాయి. ప్రస్తుతం కట్ట పూల ధర రూ. 10 నుంచి 20లు మాత్రమే వుంది. పెళ్లిళ్ల సీజన్‌లో మాత్రం కట్ట పూల ధర రూ. 70 నుంచి 100 వరకు పలుకుతుంది. పాలిహౌ్‌సలో జర్బరా పూలు వారానికి రెండు కోతలు తప్పని సరిగా కోయాలి. కోసినప్పుడల్లా 250 నుంచి 300 వందల కట్టల పూలు చేతికి వస్తాయి. పాలిహౌస్‌ నుంచి తీసిన పూలను కట్టలు చేసి ప్రత్యేకంగా తయారు చేసిన బాక్స్‌ల్లో పూలను జతపర్చి పూల మార్కెట్‌కు తరలించి అమ్మకాలు జరుపుతారు.

ఈ పూలను గతంలో బెంగుళూర్‌ నుంచి దిగుమతి చేసుకునే వాళ్లం. అలాంటిది ఇప్పడు హైదరాబాద్‌ నుంచి ఢిల్లీ, ముంబాయి, పూనె, చెన్నెయ్‌, బెంగుళూర్‌ తదితర ప్రాంతాలకు ఎగుమతి అవుతున్నాయి. చేవెళ్ల ప్రాంతంలో పాలీహౌస్ లలో సాగు చేసిన జర్బరా పూలు దేశం నలుమూలలకు ఎగుమతి అవుతున్నాయని రాష్ట్ర వ్యవసాయ శాఖ మంత్రి పోచారం శ్రీనివా్‌సరెడ్డి ఇటీవల స్థానిక రైతుల్ని ప్రశంసించడం విశేషం.

కూరగాయల సాగు కంటే పాలిహౌస్‌ సేద్యంలో లాభాలు అధికం. సీజన్‌లో మంచి ఆదాయం వచ్చినా అన్‌ సీజన్‌లో ఖర్చులు మాత్రమే వస్తున్నాయి. ఇతర ప్రాంతాలకు పూలను ఎగుమతి చేసేందుకు ప్రభుత్వం చొరవ చూపితే రైతులకు ఎంతో ప్రయోజనం చేకూరుతుంది.